Geneeskunde:
geneeskunst + geneestechnologie?

Deze tekst maakt deel uit van "Wij, de eerste wereld" *.

Een diagnose

"De Tibetaanse arts nam de pols op van de patiënt: ...
De Tibetaan... stelde louter op basis van de pols nauwkeurig een specifiek type aangeboren hartafwijking vast."
Uit" De aquarius samenzwering" Marilyn Ferguson.

Voor een dergelijke diagnose hebben wij een vijftal specialisten nodig (waaronder de cardioloog), dure apparatuur (o.a. een scanner), en er hangt een prijskaartje aan vast van tienduizenden franken. En dan hebben we het nog niet over de fysische, psychische en sociale nevenverschijnselen van hospitalisatie en medicatie. Dit is het verschil tussen geneeskunst en wat ik 'geneestechnologie' noem.
Er zijn duidelijke tekenen dat een grondige herziening van onze huidige geneeskunde onvermijdelijk wordt.

Ziekte en lijden

Jammer genoeg komt ziekte en lijden maar al te vaak voor, dit zowel in ontwikkelingslanden als bij ons. Het essentiële verschil is dat het in de derde wereld om elementaire basisbehoeften gaat, terwijl het bij ons voornamelijk om psychische aandoeningen gaat zoals eenzaamheid, verveling, gevoelloosheid en geweld, zich niet begrepen voelen en zo meer. Dit zijn de echte ziektes van onze tijd.

Het meest schrijnende dat we ons kunnen indenken is ongetwijfeld mensen die wegkwijnen van honger. Uiteraard is dit geen medische kwestie, maar wereldwijde onrechtvaardigheid. Ook heel wat mensen lijden en kunnen met een minimum aan medische hulp terug gezond worden, maar dit minimum is er vaak niet. Opnieuw kan men eerder spreken van onrecht dan van ziekte. Of is onrecht een sociale of geestelijke ziekte?

In de 19-de eeuw waren er ook bij ons heel wat ziektes en epidemieën. Er is bewezen dat deze vooral verholpen werden door betere huisvesting en hygiëne, en niet zozeer door medische ingrepen. Uiteraard is medische begeleiding soms noodzakelijk, maar de meest elementaire gezondheidszorg is er één van preventie.

Preventie

Preventie is voor de derde wereld vooral: voldoende en gezonde voeding, drinkbaar water, degelijke huisvesting en riolering, ...
Preventie bij ons is afstappen van een overdreven belang aan lichaam terwijl onze geest ons a.h.w. kan gestolen worden. (Tabak kan uw gezondheid schaden, maar reklame nog veel meer, vorig nummer). Wij zijn zeer dringend aan morele zelfverdediging toe. Preventie is voor ons in de eerste plaats er voor zorgen dat onze geest helder en gezond blijft, en ons lichaam volgt wel (als we ten minste konsekwent zijn, o.a. met onze voeding). Hiervoor hebben we niet zo zeer geneestechnologie nodig, maar vooral geneeskunst, of beter gezegd levenskunst. Om het in 'politieke' termen te zeggen: we willen een lichamelijk paradijs met een verziekte geest en dit op een spiritueel kerkhof. Dit is geen slogantaal, dit is pure realiteit: onze Westerse (eerste) wereld is spiritueel ongeveer dood, en geestelijk zwak. We maken de grote fout van te denken dat ons lichaam kerngezond kan zijn (op onze voeding, onze fysieke conditie, en zo meer na), zonder ons om onze geest en onze kosmische verbondenheid te bekommeren. Dit vraagt enorme inspanningen, en dit ten koste van zeer veel.

Van het minste dat we ook maar hebben van fysieke kwaal gaan we naar de dokter, of beter naar de specialist. Een hiermee verbonden probleem is de overspecialisatie. Koopt de buur een nieuwe auto dan is de onze ook plots aan vernieuwing toe (ook dit is lichamelijkheid en eng materialisme). Wij gaan deels individueel, maar vooral kollektief, alles gaan toespitsen op het lichamelijk-materiële. Deze inspanning vereist kracht en energie. En van waar komt die energie? Niet uit geestelijke of spirituele bronnen, want die kennen we nauwelijks, en we sluiten de toegang ervan af. Van waar komt ze dan wel? Ik vermoed dat deze energie komt uit het diepste van onszelf, uit ons onbewuste: we zijn -vooral kollektief- bezig met onszelf leeg te zuigen. Het weinige geestelijke en spirituele dat we nog bezitten gaan we leegzuigen om met deze energie onze begeertes in te vullen.

Kosten

Wanneer we dan nog willen perfectionistisch zijn, dan wordt het helemaal erg.

Perfectionisme heeft vooral te maken met onvoldaanheid en eenzaamheid. Iemand wil, koste wat het wil, zichzelf bevestigen. Dit vraagt echter een zeer grote inspanning.
Een ruw voorbeeld van wat perfectionisme kost: wanneer we een voldoening nastreven van 60% dan kost ons dat een bepaalde inspanning, laat - ons hier een cijfer 100 op zetten. Een perfectie van 70% vraagt een grotere inspanning, dat kan zowat 130 zijn (m.a.w. 30% meer, voor slechts 10% hogere kwaliteit). 75% zal al zowat 180 zijn, terwijl 80% zeker 250 zal zijn. Voor nog grotere perfecties zal dit cijfer nog fel gaan stijgen. Voor 85% kan het best 400 zijn, voor 88% zal wel al 600 zijn, voor 90% 800, voor 92% 1100, m.a.w. reeds 11 maal meer dan bij een perfectie van 60%. De cijfers zijn niet exact. Wel is het verschijnsel heel goed bekend (nauwkeuriger cijfers zijn wellicht verkrijgbaar). In de industrie, meerbepaald in IKZ (wat staat voor integrale kwaliteitszorg) weet men dat het nastreven van zeer hoge perfecties de kosten enorm doet stijgen. (Een voorbeeld: de huidige komputers zijn vrij betrouwbaar, in de spaceshuttle voldoet dit niet en men wil een hogere betrouwbaarheid. Hiertoe gebruikt men vijf komputers i.p.v. één, m.a.w. voor een kleine stijging van de betrouwbaarheid gaat de kostprijs ongeveer vervijfvoudigen). Dit is ook hetgeen gebeurt met de moderne geneeskunde. De kosten stijgen enorm, terwijl de kwaliteit nog slechts met mondjesmaat toeneemt. Komt daar nog bij dat -wat hierboven uitgelegd werd- we in een spiraal van onszelf leegzuigen terecht komen.

Het gaat zelfs zo ver dat de enorme kosten een bedreiging vormen voor onze eigen binnenlandse ekonomie.

De kosten van de gezondheidszorg worden als maar groter. Deze kosten worden doorgerekend in de sociale zekerheid. Gevolgen hiervan zijn één: dat de afhoudingen steeds stijgen waardoor de koopkracht daalt; en twee: dat de werkgever steeds hoger Ionen moeten uitbetalen, waardoor hij of zij minder vlug iemand aanwerft en de werkloosheid toeneemt.
Hierdoor gaat trouwens de gezondheid dalen, want een langdurig werkloze is zeker psychisch, en vaak ook fysisch, minder gezond dan iemand die werkt. M.a.w. door de gezondheidskosten overdreven te laten stijgen gaat de volksgezondheid dalen, en dat was nu eigenlijk niet de bedoeling.
Uiteraard is de verslechtering van onze ekonomie niet louter en alleen een gevolg van de overdreven gezondheidskosten, maar deze slokken wel een aanzienlijk deel op.

Het is nochtans mogelijk onze gezondheid te doen toenemen en tegelijkertijd de kosten ervan fors te laten dalen. Maar dit vraagt nog min nog meer dat we afstappen van het Westerse konsumptiepatroon. Wanneer we op onszelf, (onze voeding, onze fysieke konditie, onze geest en onze spirituele verbondenheid) gaan letten dan zal onze gezondheid fors toenemen, en dit met véél minder inspanning dan nu het geval is. Of de bereidheid hiertoe aanwezig is, is nog de vraag. Ik vermoed dat er wel een kentering komt, maar deze moet wel nog uit de startblokken komen.

Uit andere sociale veranderingen, zoals de vredes- milieu- en vrouwenbewegingen, weten we dat het nog een tien- of twintigtal jaar kan duren eer een ontluikende beweging echt voet aan wal krijgt.

Wat is gezondheid?

We moeten ons terug de vraag stellen: 'wat is gezondheid?' Wanneer we een hele groep mensen dansend en zingend door de straten zien bewegen dan weten we dat gezondheid meer is dan afwezigheid van ziekte. In de derde wereld komt een dergelijke dansende groep mensen vrij vaak voor, bij ons is het een zeldzaamheid. In dit opzicht is de derde wereld veel gezonder dan wij, dit ondanks onze ultra-dure apparatuur.
Onze 'geneestechnologie' heeft van de geneeskunde een kil en mensvreemd gebeuren gemaakt, en gaat totaal voorbij aan dieperliggende oorzaken van ziekte. Twintig jaar terug dachten we nog dat de mens een machine was die volledig kon begrepen worden, en die dan ook, bij slecht funktioneren, technologisch hersteld kon worden. Ondertussen weten we beter. Verduidelijking: we weten dat de mens geen dergelijke machine is, en dan ook niet zomaar met 'geneestechnologie' te repareren is, maar we weten nog niet wat de mens dan wel is, en ook niet wat geneeskunst is.
Oude kulturen (de Chinezen, de oude Egyptenaren, de Maya's), en inheemse volkeren wisten dit wel. Ook mensen uit de derde wereld hebben nog een veel betere band met zichzelf, met 'de mens' dan wij. Omtrent de kunst om te leven kunnen we nog veel aan hen Ieren.
Wanneer wij bovendien teruggeven wat we van hen (de mensen uit de derde wereld landen) gestolen hebben -via kolonisatie, industriële praktijken, en dergelijke meer- dan hoeven zij niet meer van ontbering om te komen. Ook dit is volksgezondheid, meerbepaald wereldgezondheid. Spanningen tussen volkeren, en vooral de grootste spanning, met name deze tussen Noord en Zuid, rijk en arm, is een vorm van ongezondheid, niet op individueel, maar op kollektief niveau, meerbepaald op het niveau van de volkeren.
Armoede is een hoge graad van ongezondheid; in de derde wereld gaat het om fysieke armoede, bij ons, in de eerste wereld, om geestelijke armoede. Misschien zou een betere samenwerking niet misplaatst zijn. Het idee is weliswaar niet origineel, maar wel efficiënt, efficiënt in die zin dat het wellicht de enige weg is.
Bij ons hebben we veel te maken met zogenaamde beschavingsziektes. Deze zijn vaak het gevolg van een te veel. Vele mensen in de derde wereld zijn ziek, dit te wijten aan te weinig. Wanneer we deze kloof wegwerken, dan pas kan iedereen het goed hebben. Het kan, of de wil er is, dat is een andere kwestie. Zonder wil kan niets. Het lijkt me dan ook dat bepaalde ziektes, o.a. dekadentie, ongeneeslijk zijn.

Het alternatief?

Het alternatief voor het weigeren met de derde wereld samen te werken is een koele technologische kwestie; bestaande uit enerzijds onze geneestechnologie en anderzijds oorlogstechnologie om de hongerende mensen te onderdrukken, dit met miljoenen of zelfs honderden miljoenen doden. Fraai is anders.
We kunnen twee wegen op. De meesten kiezen voor alles zijn gang te laten gaan, de koele technologische weg, de weg die met harde munt de prijs van de genees- en van de oorlogstechnologie betaalt om het gebrek aan levenskunst te compenseren. Een zeer dure weg, en als je het mij vraagt, niet eens efficiënt, dit doordat ontzettende mondiale spanningen het gevolg ervan zijn.

Het kan anders

Vandaag worden ongeneeslijke zieken, zoals kankerpatiënten, genezen. Het betreft mensen die door de 'medische technologen' letterlijk ten dode opgeschreven zijn, dit met de vermoedelijke duur nog te leven erbij. Sommigen onder hen, kompleet afgeschreven door de geneesheren, verkeren nu in blakende gezondheid; dit tot verbazing en soms bijna ergernis van de doktoren.
Wat is er aan de hand? Ik kan 'de technologen' volgen wanneer zij de mens als een soort zeer vernuftige machine aanzien. Wat zij echter vergeten is dat een machine kan bestuurd worden, en dat de prestaties van deze 'machine' voornamelijk afhangen van deze besturing.

Je kunt drie identieke auto's maken (aan de lopende band); de ene reist het land af, bestuurd door een vertegenwoordiger; de andere gaat verre landen en streken bezoeken; en de derde draait a.h.w. rond de kerktoren. Het zijn drie identieke machines, maar wat je ermee doet is totaal anders. Bij een mens zijn de 'besturings- en bijsturingsmogelijkheden' nog ontzettend veel groter. Meestal bestuurt de Westerse mens zichzelf weinig of niet. De 'geneestechnoloog' gaat er dan ook van uit dat dit niet gebeurt. Wanneer iemand zichzelf wél bewust gaat bijsturen, dan kloppen de verwachtingen van de geneesheer niet meer (omdat deze zelden ingekalkuleerd worden). Een positieve bijsturing kan 'wonderen' doen.

De geneestechnologie bewijst zeer grote diensten, alleen is het zo dat zij het alleenrecht over het leven van de mens opeist, en dat zij dit alleenrecht niet heeft. De manier van leven, meerbepaald de houding tegenover ziekte, leven en dood, is van essentieel belang, dit is levenskunst. Wanneer met het leven, of met de houding tegenover het leven iets fout zit, dan zal dit uiteindelijk resulteren in ziekte (o.a. kanker). Deze houding kan bijgestuurd worden via geneeskunst (welke tak of takken dan ook toegepast worden). Wanneer dit gebeurt dan gaat de mens zichzelf -zijn eigen 'machine'- in de juiste richting sturen. Er wordt een soort intern programma opgelegd, of beter gezegd bijgestuurd. in het onderbewuste. Hierdoor verandert de mens, en ook zijn of haar gezondheidstoestand verandert mee. Dit 'programma wijzigen' is geneeskunst.

Een éénvoudig voorbeeld van hoe het niet moet: bij mensen die zichzelf te dik voelen kan vet onttrokken worden. Als echter aan de programmatie niets veranderd wordt, dan komt het vet er terug.

'De machine
en zijn besturing'

De geneeskunst werkt vooral in op 'de besturing van de machine', terwijl 'geneestechnologie' 'de machine zelf aanpakt', je kan het zelfs met enige overdrijving hard- en software noemen. Nagenoeg altijd kunnen beiden harmonisch samengaan. Het gamma in de geneeskunst is zo groot dat er wel altijd iets is dat samen met de klassieke medische begeleiding kan gebruikt worden. Het lijkt me dan ook meer dan aangewezen dat bewust naar een samengaan van beide toegewerkt wordt. Geneeskunde = geneeskunst + geneestechnologie. Of nog anders gezegd: we hebben twee hersenhelften: de linkerhersenhelft die vooral het denken (de technologie van het genezen) voor zijn rekening neemt, en de rechterhersenhelft die meer het geheel beschouwt (de kunst van het genezen). Beiden kunnen best samen gaan (en meteen ook de extremen van het de huidige geneestechnologie wegwerken).
Geneeskunst is ons nog vrij onbekend. We staan nog zeer ver af van de Tibetaanse arts die via het nemen van de pols een exacte diagnose stelt. In dit verband kunnen we veel aan inheemse volkeren en aan mensen uit de zogenaamde 'derde wereld' Ieren. Misschien kunnen we starten met onszelf te spiegelen aan de mensen uit de derde wereld en onszelf de vraag te stellen: 'wat is gezondheid?' .